klik voor:

naar kopje zonnestelsel

naar kopje De aarde
naar kopje De maan
naar kopje De zon
naar kopje De Melkweg
naar kopje Zwarte gaten
naar kopje singulariteiten
naar kopje Het heelal
naar kopje Over het ontstaan van het universum
naar kopje Over de tijd

  over Pluto
  buitenaards leven
      Ongelooflijkheden
        in het universum

  exoplaneten


Sterrenstelsels

Op deze site staan veel fraaie foto's in zwart/wit:

en hier zelfs fraai in kleur:


U kunt responderen via email. Bvd.


De doelgroep

voor deze pagina is de geïnteresseerde lezer die in eenvoudige bewoordingen iets meer over zijn wereld, enige natuurkundige feiten en astronomische wetenswaardigheden te weten wil komen. Kennis hiervan zal aanmoedigen het nodige respect en eerbied te leren ontwikkelen voor de schepping en de Schepper, de grootse Maker van alle dingen. Want wie heeft de sterrenbeelden aan de hemel geplaatst, en wie heeft de funderingen van de aarde gegrondvest, de grenzen van de zee bepaald en heeft de sleutel van het hemelwater? Zij gij het soms?

Een blik op en in het universum toont aan dat deze ca. 3500 jaar oude uitspraak niet zo maar werd opgeschreven, want er is duidelijk nagedacht over de waarnemingen die eraan ten grondslag lagen. En datgene wat wij nu - tot in de 21e eeuw - hebben gevonden aan meer dan interessant feitenmateriaal, bijeengebracht door zeer intelligente personen die een keur aan technisch hoogstaande uitrusting ter beschikking staat, verrast ons meer dan we ooit hadden kunnen vermoeden.

Daarom behoeft het ons niet te verbazen dat de 3500 jaar oude aangehaalde gedachte door een even geniaal man, maar dan uit de 20ste eeuw, die daarom over zeer veel meer kennis beschikte mede door observatie, als volgt onder woorden werd gebracht: iedereen ... raakt ervan overtuigt dat zich in de wetten van de kosmos ... een geest manivesteert die verre superieur is aan die van de mens ... [zodat] wij ons nederig moeten voelen. AE

De mens is begiftigd met een vragende geest die al zeer jong begint te bedelen om het 'waarom'. En vervolgens komen 'hoe', 'wanneer' en 'waar' eraan te pas. Deze door nieuwsgierigheid aangedreven drang te vragen en te blijven vragen heeft er uiteindelijk toe geleid dat er zich een vastomlijnd kader ontwikkelde dat als 'de wetenschap' wordt aangeduid. Nog niet zo lang geleden was de kennis van de wetenschap nog niet zo omvangrijk en konden mensen zich nog tot professor in alles ontwikkelen. Maar in eigenlijk net een eeuw is de kennis die mensen door onderzoek hebben opgedaan zo omvangrijk geworden dat er vakspecialisaties ontstonden en men nog slechts professor (dr./ir.) in één of hooguit enkele vakken kan worden. Slechts een beetje van deze kennis wordt op deze pagina uit de doeken gedaan, terwijl u wellicht tot de conclusie zal komen dat het toch al wel heel wat is. Leest/leert u mee?


Hoeveel mensen ooit?

Alles dat u hier leest, en elders, is opgeschreven door iemand. Met het opschrijven van gebeurtenissen en waarnemingen begon de geschiedenis en de wetenschap. De eerste mens zal zo intelligent geweest zijn als u en ik, en zijn zodoende het schrijven en lezen machtig zijn geworden. Op die manier moeten we kunnen achterhalen wanneer dat is geweest. Uit de meest 'betrouwbare' gescheven bron op te maken lijkt het erop dat dit z'n zes duizend jaar geleden was. Een interessante vraag is nu of we kunnen weten hoeveel aardbewonders er sinds dat moment hebben geleefd. Goede rekenaars, statistici en andere knappe koppen hebben berekeningen uitgevoerd en het frappante antwoord komt erop neer dat er ooit evenveel mensen zijn geboren tot nog toe als het aantal aardbewoners van dit moment bedraag, nl. ca. zes en een half miljard.
Natuurijk, zoals zo vaak voorkomt in de wetenschap, weten anderen het weer anders. Een statisticus echter komt op het getal honderd miljard. Dit aantal baseert hij op het bestaan van de mens sinds 160.000 jaar, waarvan echter geen verslag bestaat.
Het meest juiste antwoord van de twee is waarschijnlijk wel het aantal dat het dichtst bij ons herinneringsvermogen aansluit.



Wanneer u het Engels machtig bent, treft u hier een lezenswaardig artikel over de tijd aan:

www.nytimes.com/ books/first/b/ barbour-time.html


log in bij een van de
Planetaria in Nederland

In ons land zijn diverse planetaria gebouwd. Grote ruimten met een bol dak, een koepel, waarop het firmament wordt geprojecteerd. U kunt zo maar de ruimte in kijken, of aanschouwelijk zien hoe de planeten om de aarde draaien.
Het oudste planetarium ter wereld is dat van Eise Eisinga te Franeker.
Neem eens een kijkje in het nieuwe planetarium van Artis in hartje Amsterdam.
Naast een krachtige teleskoop is er in Dwingelo ook een aardig planetarium, genaamd Het Planetron.


Astrologie

Wanneer men het over waarzeggerij heeft, dan komt het onderwerp al snel bij astrologie uit. Dit is echter geen wetenschap, zelfs in tegendeel. Misschien is de beste omschrijving wel 'sterrenwichelarij' en komt het daarmee onder het zelfde dak als waterwichelaars. Het is dan ook de vraag of men in deze zaken over professionalisme kan spreken, zoals we dat soms tegenkomen.

Wanneer we hebben beschouwd dat de aardas zich door de sterrenbeelden heen beweegt, dan baseert de huidige astrologie zich op gegevens zoals die zich duizenden jaren geleden voordeden. In feite krijgt men dus iets te horen wat voor een heel andere groep mensen is bedoeld. Complete wichelarij en onjuistheden derhalve.


Einstein

De beroemdste fysische en wiskundige formule ter wereld is die van prof. A. Einstein

waarin hij de omzettingsverhouding van energie (E) en materie (m) vastlegt.

Psygologisch gezien is dit waarschijnlijk wel het grootste natuurkundige feit dat het menselijk denken tot nog toe heeft voortgebracht. De volgende mijlpaal kan de unificatie van de relativiteitstheorie en de kwantummechanika worden - zo die al bestaat. Maar daarop laat zich geen datum peilen. Een vermoedelijke handicap om de unificatie te realisen kan zijn dat beide theoriën in niet overeenstemmende grootheden zijn uitgedrukt waardoor wiskundige onoverkoombaarheden optreden.


  Het zonnestelsel

planeet diam/km
   
Mercurius 4879
Venus 12.100
Aarde12.756
Mars 6787
(Ceres 952)
Jupiter 142.800
Saturnus 120.660
Uranus 51.118
Neptunus 49.529
{
Pluto(/Charon)

2300
}

Pluto

Deze negende planeet, naast de acht klassieken van het zonnestelsel, was Pluto met zijn minder bekende maan Charon (1209 km.) en ook de nog minder bekende in 2005 pas Pluto met zijn drie manen. ontdekte twee maantjes Nix en Hydra (134340-II en -III). Medio 2006 werd de wereld geconfronteerd met het feit dat Pluto, in de astronomie als 134340 aangeduid, wellicht geen planeet was, of te moeten accepteren dat het zonnestelsel tot wel tien planeten moet worden uitgebreid. Wat is het geval?
De buitenste planeet van ons zonnestelsel, die in 248 jaar om de zon draait, was eigenlijk niet meer dan een flinke klomp ijs met een doorsnede van 2300 km. Het had niets van de andere acht planeten dan dat het ook om de zon draait en men vroeg zich daarom wel eens af of Pluto wel als een echte planeet bezien moest worden. Toen er dan ook meer van dergelijke Pluto-achtige klompen werden ontdekt (2993 UB313, Xena), deed zich het genoemde dilemma voor. Ook bestond er reeds een (rondbollige) dwarfplanet Ceres met een middellijn van 952 km. tussen Mars en Jupiter. Toen de ontdekking van een groter klein hemellichaam dan Pluto, nl. Eris, plaats vond werd de discussie aangezwengeld.
Een nieuwe definitie van het begrip planeet nu moest uitkomst gaan bieden omtrent het astronomisch erkende aantal planeten in het zonnestelsel. Binnenkort wordt daar door het Int. Astr. Union (IAU) over vergaderd.
We wachten het kosmologische lot van Pluto intussen rustig af.

14-08-'06
Planeet af
Vanaf vandaag is planeet Pluto geen echte planeet meer, zodat het zonnestelsel nog slechts acht planeten telt. Onder de nieuwe definitie voor planeten is Pluto 7 sept. '06 tot dwergplaneet 'afgedegradeerd', waarvan er dus meerdere zijn. Vanaf nu moet hij onder een nummer (MPC 134340) door het leven. Het zal nog een generatie duren voor dit algemeen aanvaard is, want bijv. al het lesmateriaal moet worden aangepast. Maar het astronomische lot van Pluto lijkt bezegeld.
Nieuwe opnamen van de Hubble teleskoop hebben onlangs nog twee manen van Pluto ontdekt, Nix en Hydra. Ze draaien in het zelfde baanvlak als de reeds bekende Charon maar op twee tot drie maal meer afstand.

juni 2007
Nog erger
Is het nu gedaan met de status van - onze vroegere negende planeet - Pluto. Nee, want het wordt nog erger. Op twee maal de afstand van Pluto tot de zon heeft men de dwergplaneet Eris (2003) ontdekt die een kwart zwaarder en groter blijkt te zijn dan Pluto. De massa - van de 'nieuwe' negende planeet van het zonnestelsel - kon men berekenen aan de hand van de omlooptijd van het maantje Dysnomia dat om Eris draait. Eigenlijk begon de ontmanteling van Pluto met de ontdekking van Eris. Jammer, maar feitelijk.

Het zal nog wel even duren voor Pluto als planeet uit het denken en de analen is verdwenen - als het tenminste nog eens zover komt. Want negen planeten zitten diep geworteld in het denken en het onderwijs. En veranderingen gaan soms traag, want zelfs NASA weet nog niet wat het zal gaan doen, zie hiervoor maar eens haar website.


Bekende Nederlanders in de ruimte

12-10-'06
Mulisch
Een van de bekendste naoorlogse Nederlandse schrijvers is Harry Mulisch. Daarom heeft de Int. Astr. Unie de in 1971 ontdekte planetoïde 10251 naar hem vernoemd. Het is onwaarschijnlijk niet meer dan een brok steen van 5,5 km. doorsnede.

30-06-'07
Hella Haasse
Nederland kent ook haar vermaarde schrijfsters. Een van hen is Hella Haasse die uitgaf bij uitgeverij Querido. Deze maakte bekend dat er ook naar haar een planetoïde (10250) is genoemd. Het brok rots werd in 1971 door een sterrenkundige uit Leiden ontdekt en dit gaf een extra stem om de Nederlandse schrijfster op deze wijze te eren.

03-08-'07
Piet Smolders (66)
& André Kuipers

Eerstgenoemde was een self-made astronoom en werkzaam op dit gebied bij de Telegraaf. De tweede een bijna-ruimtevaarder. Onlangs vernoemde de IAU enkele planetoïden (-/6km) naar hen voor hun verdiensten, waardoor er in totaal 240 planetoïden naar Nederlanders werden genoemd .

22-12-06
de deVries in de ruimte
Het enorme rotsblok dat tot nog toe als nr. 10658 tussen Mars en Jupiter rond de zon in de ruimte draaide heeft een naam gekregen. Het is vernoemd naar de Groningse astronome G. de Vries (RUG) en heet nu Gretadevries.
Om meer te weten kunt u op de volgende site terecht.

juni 2003
Ook een Anouck
Zo draait er in de ruimte op een afstand van ca. 2,9 AU (astronomical units, een eenheid is de afstand aarde-zon) iets voorbij de baan van Mars sinds juni 2003 ook een Anouck (9611) als rotsblok om de zon. Neem eens een kijkje op 'anouck, zon en aarde' alwaar e.e.a. zeer duidelijk grafisch wordt weergegeven. De naamgeefster een wetenschappelijk redactrische bij een groot Nederlands dagblad.

januari 2008
Willem van Oranje &
Hannie Schaft

Opnieuw heeft de IAU nu zelfs twee planetoïden benoemd: de Hannieschaft (meisje met 't rode haar) en de Oranje-Nassau (vader des vaderlands). De twee rotsblokken draaien in banen om de zon tussen Mars en Jupiter.


01-11-'06
De Hubble
(ons oog in de ruimte)

De sinds 1990 op 600 km. boven de aarde gesitueerde ruimteteleskoop Hubble (Space Telescope - HST - $1,5 mjd) wordt opnieuw gerepareerd om weer optimaal te kunnen functioneren. De buiten werking stelling van de Hubble, die zo groot

is als een stadsbus, wordt in 2008 hierdoor naar een latere datum verschoven. De voornaamste camera van de kijker, de Advanced Camera for Surveys die in 2002 werd gemonteerd, is uitgevallen. Er gaat opnieuw een shuttle met bemanning en materiaal, waaronder een nieuwe camera, naar de HST ruimtekijker om hem weer in optima forma te brengen en in zichtbaar licht zowel als in infrarood en ultraviolet te kunnen laten 'kijken'. Dit kunnen wij zien via het Space Telescope Science Institute in Baltimore (USA) Mogen we gelukkig nog langer van schitterende ruimtefoto's genieten al moet de NASA voor deze operatie nog eens bijna een miljard dollar op tafel leggen.



08-11-06
Dreiging uit de ruimte

Moskou meldt in de vorm van astronoom Sergei Smirnov van het Poelkovo observatorium dat op vrijdag 13 april 2029 een kosmisch stuk rots met een doorsnede van ruim 400 meter rakelings langs de aarde zal scheren. Het brok ruimtepuin zal de aarde op een afstand van 30.000 tot 40.000 km. kunnen benaderen. Als dat zo is dan lopen onze communicatiesatellieten gevaar. Misschien zal uit nieuwe waarnemingen blijken dat het zelfs op ramkoers met de aarde ligt. Over 23 jaar zullen we het weten.

30-01-'08
Near miss
'Near miss' is in feite 'bijna raak', of 'net mis'. En dat vond plaats op woensdag 29 januari 2008 toen een brok ruimtepuin van enkele honderden meters in de vorm van een asteroïde op astronomische schaal gezien rakelings langs de aarde scheerde. Want wat stelt dan nog 500.000 km. voor? Dit gebeurt gemiddeld eens in de vijf jaar, terwijl het dit keer de beurt was voor astroïde nummer 2007TU24, vorig jaar oktober ontdekt. Maar voor een echte botsing, een 'real hit', gaan er meestal zo'n 37.000 jaar voorbij. We weten alleen niet hoeveel jaar er daarvan al om zijn, of we moeten uitgaan van 1908 toen het in Noord-Siberië echt raak was.


02-05-'07
Buitenaards leven

Wat zijn mensen toch nieuwsgierig. Maar ja, daardoor is wetenschap ook ontstaan en zijn we zeer veel te weten gekomen. Maar des te meer nog niet, is gebleken. Bijv. of er buitenaards leven bestaat, (een) buitenaardse intelligentie. Puur wetenschappelijk gezien is dat een onmogelijkheid, want leven is dermate complex gebleken dat uitsluitend extreme voorwaarden, condities en omstandigheden, zoals die toevallig idealiter op deze aarde aanwezig zijn, zich moeten voordoen om leven mogelijk te maken. We kunnen er gewoon niet van uitgaan dat leven slechts een inherent bijverschijnsel is na het ontstaan van het universum.

Maar er zijn massa's mensen die met alle geweld toch willen onderzoeken of er buitenaardse intelligentie bestaat. Zoals 'wij' denken bestaat er buitenaards leven, zelfs extra-universeel leven, intelligentie buiten het universum. Dit wordt bedoeld als we over de Schepper spreken. In het algemeen, echter, wordt met buitenaards of extra-terrestrial live een levensvorm of intelligente beschaving bedoeld in het universum zoals dat zich nu aan ons voordoet. Dit vooral binnen de Melkweg, omdat deze o.a. die sterren omvat die we aan de nachtelijke hemel mogelijk kunnen zien.

Met de gestelde vraag houden sterrenkundigen zich bezig, maar ook filosofen en amateurs. Bestaat er (stoffelijke) intelligentie buiten dat op aarde? En: 'hoe komen we daar nu achter?' Het antwoord lijkt in 'zoeken' te liggen. Hoe, nu, zoekt men? Wel, o.a. door radiosignalen vanuit de ruimte te onderscheppen en daarin naar intelligente boodschappen te speuren. Wereldwijd is daar veel interesse voor, bijv. via de site van Setiathome. Het lijkt er inmiddels echt op dat miljoenen de hun resterende computerpower ter beschikking hebben gesteld om mee te werken aan een 'intelligente' speurtocht naar nog onbekende 'intelligenties' elders in het universum.

Een aardige column over de jacht op buitenaards leven treft u bijv. aan op:

De jacht op buitenaards leven.

Het heeft er de schijn van dat men om andere sterren draaiende planeten heeft waargenomen. Als er dan ook nog wat water is, lijkt er leven mogelijk, want veel wetenschappers zijn van mening dat leven - exclusief - aan water gebonden is (de reden waarom op de maan en Mars zo ijverig naar water wordt gespeurd, omdat daar dan mogelijk enig primitief leven wordt gevonden). Maar zij zijn het er ook over eens dat er wellicht een oneindig aantal essentiële factoren nodig zijn om leven mogelijk te maken. Water alleen is niet voldoende en aan toeval kunnen we in dit geval niets toeschrijven, daarvoor blijkt leven als verschijnsel redelijkerwijs beschouwd veel te complex te zijn.

Een overwegende vraag van velen komt erop neer dat zo'n enorm universum een grote verspilling is - waste - om slechts op zo'n immens klein planneetje als de aarde leven voort te brengen. Op het eerste gezicht lijkt het zo. Maar bij nadere beschouwing hoeft dat helemaal het geval niet te zijn.


13-05-'07
Ongelooflijkheden
in het universum.


zwaartekrachtgolven

Materie veroorzaakt een zwaartekrachtveld. Wanneer materie beweegt heeft dit min of meer ernstige veranderingen in dat veld tot gevolg. Dit vindt plaats bijv. bij een supernova, maar ook bij om elkaar wentelende dubbelsterren. Theoretische astronomen denken daarom dat die veranderingen zich wel eens in de vorm van zwaartekrachtgolven door het universum kunnen voortplanten. Maar men heeft nog geen enkele golf kunnen ontdekken tot nog toe, wat niet vreemd is, voorstelling van hoe zwaartekrachtgolven zich in de ruimte voortplanten vanaf een dubbelster. omdat de zwaartekracht een weliswaar verstrekkende maar zeer zwakke universele kracht is en daarom (niet of) nauwelijks te meten. In 2015 gaat er echter een satelliet de ruimte in, de LISA, die specifiek naar zwaartekrachtgolven zal zoeken. Men is zeer benieuwd of deze kunnen worden waargenomen en men denkt van wel. Zwaartekrachtgolven veranderen even iets aan de dichtheid van de ruimte als hij langs komt. Maar in slechts een zeer kleine mate, waarbij we moeten denken aan een faktor 10-22, dus een verandering die slechts met 21 nullen achter de komma kan worden aangeduid. Maar de LISA zal dit toch wel (misschien wel net aan) kunnen meten.


zwarte materie

Naast de dagelijkse bekende verschijnselen in ons zonnestelsel en het universum, nemen we ook niet alledaagse dingen waar. Er doen zich verschijnselen voor die niet direct verklaard kunnen worden of die zeer onverwacht overkomen, omdat ze zich ogenschijnlijk eerst buiten de onze bekende theorieën plaatsen.

stelsels M66, M65 & NGC3628

Het universum dijt uit, ontdekte de astronoom Hubble begin twintigste eeuw, dat is ontegenzeglijk. Desondanks was men verrast, toen onlangs werd vastgesteld dat deze uitdijing met toenemende snelheid verloopt. Dit kan echter niet verklaard worden door de hoeveelheid materie en energie die in het universum wordt waargenomen. De conclusie moet getrokken worden dat er zichtbare massa ontbreekt en meer donkere massa en energie in de kosmos aanwezig is dan verondersteld en werd waargenomen tot nog toe. Want als deze niet konden worden gezien, moest het immers onzichtbaar, of donker of zwart zijn.

Vanaf dat moment werd men min of meer verplicht het idee dat men had van het universum, en wat meestal het standaardmodel werd genoemd, aan te passen en misschien wel te herzien. Het standaard model (het wetenschappelijk idee dat de mens van de kosmos heeft) komt uiterst nauwkeurig overeen met alle waarnemingen en experimenten. Het verklaart de relatie tussen energie en materiedeeltjes en de vier krachten die hen besturen, exclusief de zwaartekracht.
Men was reeds bekend met donkere materie bestaande uit bekende deeltjes in de vorm van atomen en moleculen, maar er moet veel meer donkere materie van onbekende samenstelling aanwezig zijn. Niet dat het allemaal wordt begrepen, integendeel, alles werd er steeds mysterieuzer op. De wetten van Kepler en Einstein zouden zelfs al op de helling moeten.

Men wordt genoodzaakt te accepteren dat het universum, naast de bekende 4% materie en 23% onwaarneembare donkere materie, voor het merendeel - zo'n ruim 70% procent - donkere energie bevat. Men kan echter niet bedenken hoe zich die donkere ingrediënten voor te stellen. Raadsels duiken op. En toch is het deze vorm van (donkere) energie die door zijn als het ware anti-gravitatiewerking of anti-trechtereffect de versnelde uitdijing van de kosmos bewerkstelligt. Tevens moet men dan ook meegaan met het idee dat er meer elementaire deeltjes bestaan dan tot nog toe bekend, deeltjes die de donkere materie vormen en die uit de donkere energie zijn voortgekomen - als dit zo is.
Het is voor behoudende kosmologen moeilijk te aanvaarden, maar het kan gewoon niet anders, vooral omdat alle aannames ook nog eens op indirecte conclusies zijn gebaseerd. Nader onderzoek met deeltjesversnellers moet in de toekomst gaan uitwijzen of men deze nieuwe deeltje ook inderdaad kan ontdekken door ze te produceren.

Intussen wijst alles er derhalve op dat de inzichten ten aanzien van het universum over vijftien jaar geheel anders zullen zijn dan op dit moment. Wat onverlet laat dat men met de huidige voorstelling van zaken in kosmologisch opzicht toch aardig uit de weg kan. Het verklaart een heleboel, maar meer nog niet. Toch bieden huidige inzichten wel degelijk hoop voor de toekomst. Onderzoekers laten zich niet in de war brengen, maar gaan in op de interessante aspecten van het onbegrepene.


Exoplaneten

Natuurlijk is men op zoek gegaan naar planeten buiten ons zonnestelsel, de z.g. exoplaneten. En er zijn er gevonden, bij tientallen, vooral na 1995. Het betreft derhalve planeten die om andere zonnen, de sterren, draaien. 'Hoe vindt men die?', kan de vraag luiden. Wel, heel vernuftig. Men meet met zeer gevoelige spectrograven van een ster de helderheid en wanneer die regelmatig ook maar een ietsje afwijkt, dan geeft men daaraan de betekenis dat er een planeet aan voorbij ging, een planeeetovergang, die even het licht een weinig dempte. De planeet is dus alleen te vinden als hij in het vlak tussen de aarde en de ster er om heen draait.

Aan de hand van die waarnemingen komt men tot de conclusie dat ons zonnestelsel flinkt uit de toon valt. Alle exoplaneten draaien in langgerekte elliptische banen om hun moederster, terwijl ons eigen planetenstelsel alleen cirkelvormige banen kent. "Cirkelbanen zijn kennelijk heel zeldzaam.", zegt Jason Wright van de Berkeley universiteit, "Je vraagt je af wat er mis is met ons eigen zonnestelsel." Voor een planeet die een constante gemiddelde temperatuur dient te hebben om leven in stand te kunnen houden, is immers een cirkelvormige baan nodig.
Men zou tot de terechte conclusie kunnen komen dat er 'hard aan ons zonnestelsel is gewerkt'.


Venus

Op dit moment - aan het begin van de zomer - is Venus goed waar te nemen. Wanneer u in Nederland op de latere avond, en vrij van bewolking, naar de westelijke hemel kijkt, ziet u vooral één helder lichtpunt. Dit is de planeet Venus die tussen de zon en de aarde in staat. Al met een goede verrekijker kan men vaststellen dat de verschijningsvorm van de planeet een maaneffect vertoont, ze neemt schijngestalten aan doordat het wolkendek van Venus steeds vanuit een andere hoek door de zon wordt beschenen, zoals dit bij de maan het geval is.

Op 14 juli '07 is het nieuwe maan dus donkere maan. De zon staat dan aan de andere kant van de maan en belicht zo de voor ons onzichtbare zijde. Maar op de 17e kan weer een sikkeltje ontdekt worden. Links boven daarvan is dan, zoals beschreven, Venus waar te nemen.
In het zuiden is rond 23.30 het roze bolletje van Jupiter te ontdekken, met eventueel twee maantje (met de kijker).